|
De Lijstertax uit Zelhem
Het taxibedrijf van Piet Schuhmacher van 1947 tot 1959
Tjeerd werd geveld door de TBC
Tjeerd Schuhmacher had in de oorlog tuberculose opgelopen en was langdurig
bedlegerig geweest. Zijn huisarts had aanbevolen naar een betrekking op
zandgrond uit te zien en toen deden zich twee mogelijkheden voor:
Oranjewoud en Zelhem. In beide plaatsen kon in 1947 een taxibedrijf
worden overgenomen. Tjeerd wilde wat verder van huis en ging 1 mei van
dat jaar naar Zelhem. Aldaar werd het taxibedrijf van de gebroeders
Sevink overgenomen. Vader Jacob Schuhmacher had de overname betaald.
Al na enige
maanden werd Tjeerd weer ziek. Weer tuberculose. Zijn jongere broer Piet reed op
17 september, met een ziekenauto van Ziekenvervoer De Vrij uit
Leeuwarden, de weg naar Zelhem om Tjeerd terug naar huis te brengen.
Piet moest het bedrijf van zijn broer overeind houden, totdat hij
genezen was. Tjeerd zou echter niet meer terugkeren en in 1952 een nare
dood sterven. Piet alleen naar Zelhem
Piet liet zijn verloofde Saakje Memerda (*Leeuwarden, 12 juni 1926) in
Leeuwarden achter, die daar een goede betrekking bij de
Rijkstelefoondienst had. Het zou nog vier jaar duren, voordat hun
huwelijk op 26 oktober 1951 (de 27ste verjaardag van Piet) voltrokken
kon worden en Saakje haar Piet naar Zelhem kon volgen. Zij kregen een
huis toegewezen aan de Prinses Marijkestraat 9. In de
kost bij Aaltje en Maria Leerink
Het taxibedrijf in Zelhem werd evenals het ouderlijk bedrijf in
Leeuwarden De Lijstertax genoemd naar de Lijsterstraat waar het bedrijf
in de Friese hoofdstad was gevestigd. Eén naoorlogse tweedeurs Franse
Ford werd van Sevink overgenomen (maar ook weer snel verkocht) en twee
Fords werden uit Leeuwarden meegenomen: een Ford Model 48 uit 1935 en
een Ford Model 68 uit 1936, beiden met een V8-motor. Piet
ging in de kost bij de dames Aaltje en Maria Leerink aan de
Palmberg
4-6.
Vanuit dit adres bestierde Piet tot 1951 ook zijn taxibedrijf.
De drie
taxi’s werden gestald in een voormalige veeschuur aan de Palmberg 22 van
boer en metselaar Teunissen. Piet zette er twee forse deuren in, zodat
de auto’s in en uit konden rijden. Zijn broer Bertus heeft hem het eerste jaar
terzijde gestaan en heeft daarna het vervoerbedrijf Beltron van Pierik
uit Beltrum overgenomen. Het was in Zelhem aanvankelijk geen vetpot met
het taxibedrijf, maar de voorkomende dienstverlening in uniform (!)
maakte toch indruk.
De twee van Leeuwarden overgenomen Fords (links een Model 48 met
V8-motor uit 1935 en rechts
een Model 68 met eveneens een V8-motor uit 1936)
Links de parttimerchauffeur Gert Freriks uit Halle en rechts Piet
Schuhmacher, beiden strak in uniform.
De locatie is de Palmberg 22 voor de stalling in de schuur van boer en
metselaar Teunissen. Een ziekenauto in Zelhem
In de zomer van 1948 werd met hulp van zijn vader van de firma R.J.
Weidenaar uit Oosternijkerk (bij Dokkum) een ziekenwagen overgenomen.
Het was een Lincoln Model K uit 1931, die een jaar daarvoor door
wagenmaker S. Postma tot ziekenauto was omgebouwd. Het was een indrukwekkende wagen met een hydraulisch afgeveerde
brancard. De plaatselijke huisartsen
Diephuis en Kuijpers moedigden Piet
zeer aan bij deze activiteit, maar tot grote aantallen vervoeren kwam
het nooit. Het beperkte zich tot zwangere vrouwen; ernstige ongevallen
herinnert Piet zich in ieder geval niet meer. In Doetinchem waren toen
twee ziekenhuizen: het katholieke Sint Jozef en het Algemene Wilhelmina
Ziekenhuis. Piet reed wel veel zittende zieken met zijn taxi’s naar deze
hospitalen. De inwoners van Zelhem waren in die jaren nauwelijks of niet
verzekerd voor liggend ziekenvervoer en dus werd het vervoer meestal dus
zittend uitgevoerd. Hij had toen één chauffeur/monteur in dienst: Johan
Reusink.
Johan
Reusink Zuchten, zuchten, zuchten!
In die jaren waren de meeste wegen nog
onverharde zandwegen. In 1933 was de weg Doetinchem naar Ruurlo verhard
en later de weg Zelhem over Halle naar Hummelo, een zogenaamde
hekweg,
een weg van de gezamenlijke gemeenten. Eenmaal herinnert Piet zich een
vervoer van een zwangere vrouw naar Zutphen. Hij was altijd het enige
bemanningslid op de ziekenwagen, zoals overigens gebruikelijk was in die
jaren. Alleen de echtgenoot reed mee. De vrouw kreeg steeds vaker weeën
en Piet riep voorin aan het stuur maar ‘zuchten, zuchten’, alsof hij al
de ervaring had van een vader met veel kinderen. Hij heeft peentjes
gezweten, maar de vrouw heeft in het ziekenhuis in Zutphen zover hij
weet een gezond kind ter wereld gebracht. Concurrentie
vanuit Doetichem
In hetzelfde jaar, dat Piet
zijn ziekenwagen in bedrijf nam, liet de gemeente Doetinchem voor 18.000
gulden een eigen Packard-ziekenwagen met een carrosserie van de N.V.
Carrosseriefabriek Staal i.o. IJzerhout uit Zaandam bouwen. Het
initiatief hiervoor was al in 1947 door het college van burgemeester en
wethouders genomen (Streekarchivariaat Regio Achterhoek, Doetinchem).
Het verminderde de al geringe klandizie voor Schuhmacher tot zijn grote
verdriet en ook een beetje frustratie, omdat hij niet op de hoogte was
van deze aanschaf, terwijl toch de broer van de dames Leerink directeur
gemeentewerken was in Doetinchem. De Lincoln
ziekenwagen naar de handel
Drie jaar later, in 1951, verkocht
Piet zijn Lincoln aan de handel, nadat de ziekenwagen alweer een tijdje
had stil gestaan. Het taxibedrijf zou nog tot 1959 voort worden
gezet, maar als gevolg van het vele werk in het touringcarbedrijf
overgedaan aan één van zijn chauffeurs Hendrik Hebbink –de zoon van een
grote boer- uit Zelhem. De taxiactiviteiten van Piet Schuhmacher waren
daarmee ten einde, maar niet zijn touringcarbedrijf, waarmee hij in
maart 1949 was begonnen en dat hij met veel succes tot 1964 zou
voortzetten.
De Lincoln Model K ambulance uit 1931
Het wagenpark van ‘De Lijstertax’ uit Zelhem rond 1950
vlnr: de Lincoln Model K ziekenwagen, de Ford Model 68
uit 1936, de Ford Model 48 uit 1935
en de Ford Custom Sedan Model 70B
uit 1949. Deze
geschiedenis is opgetekend uit de mond van Piet Schuhmacher in 2007 en
2008. De foto’s komen allemaal uit de collectie van
Piet Schuhmacher, behalve als aangegeven.
Piet Schuhmacher, 83 jaar
Foto K.J.J. Waldeck, De Wijk |
